Les rois de Rome : 🎶 Don’t you know Pompilius… 🎶
Romanum imperium a Romulo exordium habet, qui, Rheae Silviae, Vestalis virginis, et Martis filius, cum Remo, fratre gemino, urbem condidit, quam ex nomine suo Romam vocavit (753 a.C.). Asylo aperto ad numerum civium augendum, ingens hominum multitudo ex finitimis civitatibus Romam confluxit. At viri non habebant feminas. Itaque Romulus ludos sollennes instituit, invitavitque ad eorum spectaculum vicinas urbis Romae nationes. Cum alii multi convenerunt, tum Sabinorum omnis multitudo cum liberis et conjugibus. Dum ludi eduntur, extemplo Romani discurrunt, magnamque virginum partem rapiunt.
Propter raptarum mulierum injuriam Sabini Romanis bellum intulerunt. Res venit ad pugnam. Utrimque acerrime decertatur. In media acie repente raptae mulieres crinibus passis scissaque veste ausae sunt se inter tela volantia inferre, et precibus infestas acies dirimere. Rebus compositis, Romulus centum ex senioribus legit, quorum consilio omnia ageret, quos senatores nominavit propter senectutem. Anno regni tricesimo septimo, cum orta subito tempestate non comparuisset, ad deos transisse creditus est (716).
Postea Numa Pompilius, Curibus, in urbe agri Sabinorum, natus, rex creatus est (715-673). Qui bellum quidem nullum gessit, sed non minus civitati quam Romulus profuit. Nam legibus moribusque et sacris plurimis constitutis populi barbari et bellicosi mores mollivit. Etiam annum descripsit in decem menses. Omnia autem, quae faciebat, se nymphae Egeriae jussu facere dictitabat. Regnavit tres et quadraginta annos. – Huic successit Tullus Hostilius (673-640). Is bella reparavit. Bellum Albanis inlatum certamine trigeminorum fratrum, qui forte in utroque exercitu erant nec aetate nec viribus dispares, finitum est. Deinde etiam Veientes et Fidenates bello superavit. Cum XXX annos regnasset, fulmine ictus cum domo sua arsit.
Post eum Ancus Martius, Numae ex filia nepos, suscepit imperium (640-616). Contra Latinos dimicavit, apud ostium Tiberis urbem condidit, quam Ostiam vocavit. Vicesimo quarto anno imperii morbo periit. – Deinde regnum Tarquinius Priscus accepit (615-578). Is numerum senatorum duplicavit ; Circum Romae aedificavit ; ludos Romanos instituit. Vicit idem etiam Sabinos, nec parum agrorum, eis ademptorum, urbis Romae territorio adjunxit. Muros fecit et cloacas ; Capitolium inchoavit. Tricesimo octavo imperii anno per Anci filios occisus est, regis ejus, cui ipse successerat. – Post eum Servius Tullius suscepit imperium (578-534). Primus omnium censum ordinavit. Sub eo Roma habuit capitum LXXXIII milia civium, cum eis qui in agris erant. Occisus est XLV imperii anno scelere generi sui Tarquinii, filii ejus regis cui ipse successerat, et filiae, quam Tarquinius habebat uxorem.
Hic Tarquinius, qui propter superbiam Superbi cognomen accepit, septimus fuit atque ultimus regum (534-509). Multa gentes devicit ; templum Jovi in Capitolio aedificavit. Postea Ardeam, urbem Etruriae, oppugnans imperium perdidit. Nam cum filius ejus nobilissimae feminae, Lucretiae, eidemque pudicissimae, vim fecisset, ea, de injuria marito et patri et amicis questa, in omnium conspectu se occidit, postquam eos obtestata est, ut eam injuriam ulciscerentur. Propter quam causam Marcus Brutus, Tarquinius Collatinus aliique in exitium regis conjuraverunt, et, populo concitato, ei imperium ademerunt. Cum uxore et liberis suis fugit, cum XXV annos regnasset. Ita Romae regnatum est per septem reges annos CCXLIV.
Hinc consules coeptis sunt pro uno rege duo hac causa creari, ut, si unus malus esse voluisset, alter eum, habens eandem potestatem, coerceret. Et placuit, ut ne imperium longius quam annum haberent, ne per diuturnitatem potestatis insolentiores fierent, sed aequitatem semper servarent, qui se post annum scirent futuros esse privatos. Fuerunt igitur anno primo, expulsis regibus, consules L. Junius Brutus, qui maxime egerat ut Tarquinius pelleretur, et Tarquinius Collatinus, maritus Lucretiae. Sed Tarquinio Collatino statim sublata dignitas est. Placuerat enim, ne quisquam in urbe maneret, qui Tarquinius vocaretur. In ejus locum factum est Valerius Publicola consul.
Commovit tamen bellum urbi Romae rex Tarquinius, qui erat expulsus, et, collectis multis gentibus, ut in regnum posset restitui, dimicavit. In prima pugna Brutus consul et Ancus, Tarquinii filius, alter alterum occiderunt. Romani tamen ex ea pugna victores discesserunt. Brutum Romanae matronae, defensorem pudicitiae suae, quasi communem patrem, per annum luxerunt. Valerius Publicola Spurium Lucretium, Lucretiae patrem, collegam sibi fecit : quo morbo mortuo, iterum Horatium Pulvillum collegam sibi sumpsit. Ita primus annus quinque consules habuit.
Etiam secundo anno iterum Tarquinius, ut reciperetur in regnum, bellum Romanis intulit, auxilium ei ferente Porsena, Etruscorum rege. Is, ne Tiberim transiret, virtute Horatii Coclitis prohibitus est, qui, dum alii pontem rescindunt, unus Etruscos sustinuit, et, ponte rupto, armatus se in flumen misit, et ad suos transnavit. Cum Porsena urbem obsideret, Gaius Mucius Scaevola, adulescens nobilis, in castra hostium se contulit, ut Porsenam regem occideret. At pro rege scribam obtruncat, qui propter eum sedebat pari fere ornatu indutus. Tum a regiis satellitibus comprehensus ante tribunal regis constitutus est. Qui cum tormenta minitaretur, Mucius dextra accenso ad sacrificium foculo injecta : « En tibi », inquit, « quam cile corpus sit eis qui magnam gloriam vident ! » Qua animi virtute perculsus rex juvenem intactum inviolatumque dimisit. Tum Mucius, quasi remunerans beneficium, trecentos principes juventutis Romanae in ejus vitam conjurasse ait. Qua re territus Porsena pacem fecit. Tarquinius autem Tusculum abiit, ibique cum Romanis privatus cum uxore consenuit.
– – – – – – – – – –
Texte construit tiré de l’ouvrage “A manual of instruction in latin on the basis of Allen & Greenough’s latin method prepared by Joseph H. Allen” (1880)